O BRUDZIE I TRUDZIE...

Wystawa O brudzie i trudzie…kilka słów o historii prania prezentuje narzędzia służące do utrzymywania czystości odzieży i bielizny – od najprostszych kijanek z końca XIX stulecia po elektryczną pralkę Franię z lat 60. XX w. 

 

Na ekspozycji zobaczyć można różnego rodzaju pralki – tary, pralki dzwonowe (ssąco tłoczące), drewniane - klepkowe z napędem korbowym i wahadłowym.  Z praniem nieodzownie kojarzone jest prasowanie i maglowanie. Na wystawie prezentujemy kilkanaście rodzajów żelazek rozgrzewanych węglem drzewnym, bądź duszami (kawałki nagrzanego metalu wkładanego do środka żelazka), żelazka spirytusowe i elektryczne z poł. XX w. Oprócz żelazek do wygładzania większych kawałków materiałów stosowano różnego rodzaju magle i maglownice.

Oprócz eksponatów związanych z praniem i prasowaniem  na wystawie znajdują się zabytkowe przedmioty służące do utrzymania higieny osobistej – balie, brzytwy, mydła. Wszystkie obiekty zabytkowe pochodzą ze zbiorów Muzeum w Raciborzu.

 Najstarsze narzędzia wykonane z grubego drewna zwane kijankami stosowane były do prania grubszych tkanin lnianych i bawełnianych nad rzekami, potokami lub jeziorami. Do zmiękczania wody używano popiołu drzewnego, z którego robiono ług. Przygotowywano go przed praniem lub w jego trakcie lejąc na worek z popiołem wrzącą wodę. Czasami dodawano do tego roślin z rodziny goździkowatych.  

Do  ręcznego prania prawdopodobnie już w XVIII w. używane były pralki tary. W XIX w. to one były najpopularniejszym rodzajem pralek. Wykonywano je z różnego rodzaju materiałów – drewna, ocynkowanej blachy, szkła, marmuru. Do tego rodzaju prania ręcznego używano również drewniane niecki, balie drewniane lub metalowe. Zanim przystąpiono do prania należało nanieść ze studni wodę, nagrzać ją i dopiero na włożonej do balii tarze mocno pozierano zabrudzoną tkaninę. Do prania na tarach najczęściej używano mydła, którym bezpośrednio pocierano zabrudzone ubranie.

Wystawa „O brudzie i trudzie…kilka słów o historii prania” przedstawia obiekty zabytkowe  z końca XIX i 1.poł. XX w. związane z praniem, prasowaniem i maglowaniem. Muzealia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum w Raciborzu.

Autor: Julita Ćwikła